Pielęgnacja i choroby roślin akwariowych

Czy rośliny w akwarium mogą zachorować? Oczywiście, że tak. Jest to tkanka żywa, która ewoluowała razem z innymi organizmami – niektóre gatunki roślin ewoluowały przez wiele tysięcy lat. Obsadzając akwarium roślinami, trzeba również zadbać o ich dobrą kondycję. Ich stan wpływa na jakość wody, a to też przekłada się na jakość życia Twoich rybek. Akwarium to obieg zamknięty i jednolity ekosystem, gdzie nawet najdrobniejszy błąd może doprowadzić do załamania się tego mikroświata. Dlatego musisz zadbać o kondycję swoich roślin. Wiąże się to nie tylko z odpowiednim doborem gatunków, ale także z właściwą i regularną pielęgnacją oraz reakcją w przypadku pojawienia się choroby. Pierwszy plan ratunkowy powinien polegać na sprawdzeniu jakości wody. A potem pozostaje skontrolować inne przyczyny złej kondycji Twoich roślin w akwarium.

Przyczyny złej kondycji roślin

Jednym z częstych problemów w przypadku roślin akwariowych jest niezapewnienie prawidłowych warunków do życia. Musisz wiedzieć, że określone gatunki roślin wodnych przyzwyczaiły się w toku ewolucji do swoich szerokości geograficznych. Dlatego istotny jest nie tylko prawidłowy dobór flory w akwarium, ale również stworzenie środowiska, które jest najbliższe dla określonej rośliny. A z jakiego powodu Twoja roślina wodna zaczyna źle funkcjonować? Cóż, jest wiele czynników i warto je obserwować, żeby wyciągnąć prawidłowe wnioski.

Woda

Woda to nie tylko ciecz, którą myjesz ręce lub zalewasz herbatę. To mieszanina, w której kumulują się różnego typu substancje, mające ogromny wpływ na organizmy żywe. Dlatego tak istotne jest źródło poboru wody. Bardzo zanieczyszczone miejsce poboru ma natychmiastowy wpływ na rośliny w akwarium. W przypadku starych rur w bloku woda może zawierać metale oraz pierwiastki ciężkie, które w większej ilości mogą spowodować szkody także u człowieka. Niestety nie masz na to wpływu i jakości źródła wody nie będziesz w stanie zmienić. Jednak możesz moderować jakość wody, tej kranowej również. Warto zaopatrzyć się w testy jakości wody. Badają one poziom pH, jej twardość ogólną oraz węglanową. Dzięki temu jesteś świadom jakości swojej wody. Częściowo będziesz mógł wprowadzić program naprawczy dla swoich roślin lub zdecydować się na inny typ, który znacznie lepiej znosi tego typu warunki.

Oświetlenie

Kwestia oświetlenia wydaje się drobnostką – nic bardziej mylnego. Przed wyborem rybek oraz roślin warto poczytać o ich wymaganiach dotyczącego stopnia naświetlenia. Dzięki temu będziesz wiedział, czy i jaki rodzaj lampy powinieneś zastosować. Dowiesz się także, jakiego rodzaju oraz jakiej mocy powinna być żarówka w Twoim akwarium. Musisz się dostosować i być świadom, jakie wymagania mają Twoje rośliny. Odpowiedzialna opieka w kwestii oświetlenia uchroni Cię od wielu kłopotów. Ogólna zasada mówi, że akwarium powinno być oświetlone w przedziale od 10 do 12 godzin. Część lampek jest już wyposażona w specjalne włączniki/wyłączniki czasowe, które zadbają o to za Ciebie. Po pewnym czasie liście roślin składają się do tzw. pozycji spoczynkowej – wtedy powinniśmy wyłączyć światło.

Nawóz

Wybór odpowiedniego nawozu nie jest taki oczywisty. Musisz brać pod uwagę okres wegetacyjny oraz szybkość wzrostu roślin. Źle dobrane makro- i mikroelementy mogą sprawić, że roślinie będzie któregoś z nich brakować. Jest też problem zbyt gwałtownego wzrostu – w takiej sytuacji roślina pobiera zbyt dużo wartości odżywczych, co przekłada się na niebezpieczne wyjałowienie podłoża w akwarium. Najczęściej brakującym pierwiastkiem w przypadku roślin akwariowych jest węgiel – jego niedobór kończy się ich karłowaceniem. Przyczyną tego może być niski poziom pH w wodzie -wtedy najlepiej zainwestować w dodatkową instalację dostarczającą CO₂. Sprawdź także niedobór innych pierwiastków, takich jak np.: żelazo. Przy jego niedoborze liście stają się nieprzyjemnie bladozielone

Rośliny ziemno-lądowe i ziemno-wodne

Rośliny ziemno-wodne to rośliny zanurzone w wodzie czasowo lub na bardzo długi okres. W przypadku złego dobrania flory w akwarium może dojść do szybkiego zatrzymania procesów fizjologicznych i do gnicia całej rośliny. Zalewanie roślin ziemno-lądowych nie ma żadnego sensu. Część roślin ziemno-wodnych, które są tylko częściowo w wodzie, również może mieć problemy w Twoim akwarium, dlatego dobieraj odpowiedzialnie swoją kolekcję roślin akwaryjnych i upewnij się, czy poradzą sobie w pełnym czy częściowym zanurzeniu. Wprawdzie może się zdarzyć, że ta druga kategoria roślin ziemno-wodnych zmieni swoje zachowanie. Jednak należy dokładnie je obserwować i sprawdzać, czy wypuszczają kolejne liście oraz czy nie dochodzi do procesów gnicia.

Kilka porad dotyczących pielęgnacji roślin

1. Roślinę wyrwaną przez rybę powinieneś szybko posadzić.
2. Sprawdzaj od czasu do czasu miernik CO₂, termometr i inne urządzenia w akwarium.
3. Staraj się systematycznie wymieniać ¼ wody w akwarium, a także ciecz w samym mierniku CO₂. Istotne jest także stężenie azotanów, żelaza i twardości węglanowej wody.
4. Raz do roku wymieniaj świetlówkę w lampie, która po takim czasie traci pełną sprawność.
5. Nie zapominaj o procesie odmulania w akwarium.
6. Kontroluj regularnie stan roślin pływających.
7. Pozbywaj się martwej tkanki w Twoim akwarium. Pozostawienie jej znacznie przyśpiesza proces gnicia.
8. Regularnie przycinaj roślinki w akwarium. Zwłaszcza te, które wychodzą nad taflę wody – możesz je wykorzystać potem jako sadzonki.
9. Nie krępuj się i usuwaj brzydkie oraz stare liście zewnętrzne w roślinach rozetowych.
10. Śmiało przesadzaj już gęstniejące obszary.

Pierwiastki mobilne i niemobilne a choroby roślin

Jak łatwo możesz sobie usystematyzować problemy z roślinami w akwarium? Systematyzowanie pierwiastków na dwie grupy: mobilne i niemobilne pozwoli Ci na sprawną kontrolę bez dokładnych testów. Jest to sposób, który opanowali doświadczeni akwaryści, starający się regularnie kontrolować stan swojej fauny w akwarium. Podział ten jest oparty o możliwości transportowe konkretnych pierwiastków przez rośliny wodne, które potem magazynują je w swoich komórkach.

• Pierwiastki mobilne: fosforany, azotany, potas, magnez, chlor, cynk oraz molibden. Te pierwiastki są magazynowane w komórkach w starych liściach. Następnie ich transport odbywa się do nowo wyrastających roślin. Pierwsze niedobory zauważysz w starych liściach. Transport w roślinie za każdym razem odbywa się w kierunku nowo powstałych komórek.
• Pierwiastki niemobilne: wapń, żelazo, siarka, bor i miedź. Te pierwiastki także na samym początku znajdziesz w komórkach starych liści – w tym wypadku rośliny nie potrafią ich transportować do innych części tkanki żywej. Korzystają z nich tylko stare liście. I ten przypadek jest odwrotny. Brak któregoś z tych pierwiastków wpływa negatywnie na kondycję młodych części rośliny.

Szybka i sprawna diagnoza roślin akwariowych

Warto sobie zestawić kilka podstawowych problemów roślin w akwarium i dopasować do nich objawy.

• Zahamowanie wzrostu roślin – krótkie cienkie pędy, roślina jest strzelista i wątła. Oznacza to niedobór dwutlenku węgla, azotu, fosforu, potasu, cynku, siarki lub molibdenu. Może to być także zbyt duże pH wody, zbyt niska temperatura w podłożu lub jego gnicie, zbyt wysoka twardość węglanowa wody albo niedobór światła.
• Karłowacenie w całości roślin – przyczyną może być niewłaściwa barwa światła, zbyt słabe oświetlenie, niedobór dwutlenku węgla lub zbyt wysoka temperatura wody.
• Zahamowanie wzrostu roślin pływających – zbyt mało światła, zbyt mały prześwit między górą akwarium a powierzchnią wody albo zła wentylacja w obszarze prześwitu.
• Roślina rośnie na wysokość, a nie na boki – nieodpowiednie widmo światła lub problem ze zbyt słabym oświetleniem.
• Gnicie krawędzi liści i łodygi – przekłada się to na zrzucanie liści i ich obumieranie. Częstą przyczyną jest tzw. szok środowiskowy spowodowany przesadzeniem rośliny lub źle dobraną temperaturą wody.